Dorpsgenoten

Jan uit Onderdendam zet zich in voor de natuur als vogelaar en ecoloog

Door Elina Wester 31 augustus 2024

Toen Jan Doevendans als klein jongetje met zijn vader op pad ging, wist hij het al: de natuur is zijn passie. Vanuit zijn boerderij in Onderdendam houdt hij zich dagelijks bezig met alles wat er buiten te vinden is. Of het nou om planten, vogels of grondsoorten gaat; Jan weet overal iets over te vertellen. En dat doet hij graag, omdat het belangrijk is om deze soorten te behouden.''Als wij niet goed voor de omgeving zorgen, zorgt de omgeving ook niet goed voor ons.

Liefde voor vogels

Jan vertelt over zijn passie voor vogels. In zijn tuin staan vogelnetten van wel vijf meter hoog. Daarmee vangt hij de vogels en worden ze geregistreerd. Jan checkt bijvoorbeeld of ze het juiste gewicht hebben, hoe oud ze zijn en of ze gezond zijn. Dan wenst hij ze een goede reis en vervolgen ze hun weg weer verder.

‘’In mijn leven heb ik al 60.000 vogels van een ringetje voorzien. Van pimpelmeesjes tot buizerds. Je komt wel 70 soorten tegen hier in de tuin’’. Samen met zo’n 200 andere vogelaars in Nederland houdt hij zo bij hoe het gaat met de vogelpopulatie.

Jan checkt het gewicht, het geslacht en de gezondheid van elke vogel. Als ze dan een ringetje hebben gekregen, wenst hij ze een goede reis en vervolgen ze hun weg.

‘’Je merkt dat er tegenwoordig minder insecten te vinden zijn voor vogels. Normaal gesproken bouwen vogels een buffer op voor de winter en dan zie je kleine vetbultjes zitten. Veel vogels hebben die nu niet omdat er niet genoeg te vinden is.’’

Reden om meer insecten en vogels te trekken, dus. Volgens Jan begint dat met bloemen en bessen. ‘’Overal waar bloemen zijn, kun je insecten vinden. En bessen trekken dan weer vogels aan. En wat je dan op z’n Grunnings moet doen, is òfblieven. Gewoon niks doen. Laat de natuur lekker zijn gang gaan. Elke bloeiende plant trekt insecten. Heb je bijvoorbeeld nog een stukje tuin waar je niks mee doet? Laat het daar dan lekker zijn gang gaan. Binnen de kortste keren kom je dan allerlei soorten planten en bloemen tegen. Hoe gevarieerder de planten, hoe gevarieerder de insecten en vogels. En hoe beter voor de mens.’’

Er zijn genoeg interessante dingen te vinden bij Jan in de achtertuin. Zo ook deze kasten, waar een hele zwerm bijen omheen vliegt.

Jan's ton: een leuk experiment om eens te proberen

Jan heeft een tip waarmee je op elke plek nieuwe planten kunt groeien: de ton van Jan. Een leuk experiment om eens te proberen. Dat gaat zo:

Stap 1: Neem een vat. Dat mag plastic, staal of een teil zijn.
Stap 2: Leg onderin wat grind. Boven het grind boor je een paar gaten. Zo blijft er onderin wat water staan.
Stap 3: Vul hem vervolgens aan met wit zand. Zo ongeveer 2/3^e van de hoogte.
Stap 4: Zet hem buiten neer op je balkon of in de tuin. Waar je ook woont, het kan overal.
Stap 5: De wind zorgt ervoor dat planten vanzelf in de ton groeien. Dat kan al binnen een week.

Het vogelnet, waar vogels in vliegen en vervolgens in een zakje blijven zitten. Jan kijkt regelmatig even bij het net om te zien wat er in zit.

Stichting Natuurhart

Jan zet zich op allerlei manieren in om te zorgen voor bewustwording en behoud van de natuur. Dat doet hij door advies te geven bij natuurvriendelijk verbouwen, met zijn werk als vogelaar en via zijn stichting Natuurhart. Vanuit daar geeft hij lezingen en workshops over de natuur. Zo wordt de kennis en ervaring nog vele generaties verder doorgezet.